Penyerahan Sarawak kepada kerajaan British pada tahun 1946 telah menimbulkan reaksi bercampur-baur dalam kalangan penduduk tempatan. Walaupun terdapat golongan yang menyokong penyerahan atas alasan pembangunan dan peluang ekonomi, namun majoriti penduduk Sarawak, termasuk pemimpin tempatan dan wanita, menentang tindakan ini. Mereka melihat penyerahan tersebut sebagai pengkhianatan terhadap hak rakyat Sarawak dan autonomi negeri. Gerakan penentangan ini melibatkan pelbagai bentuk bantahan seperti demonstrasi, persidangan, serta penggunaan media cetak.
Reaksi Penduduk Tempatan
Golongan Menyokong Penyerahan
Pemimpin Negeri
- Ahli Majlis Negeri seperti Datuk Bandar Abang Haji Mustapha menyokong penyerahan Sarawak dengan alasan pembangunan dan kestabilan politik.
- British berjanji untuk membangunkan ekonomi, perkhidmatan awam, dan kemudahan sosial di Sarawak.
Penduduk Tempatan
- Kumpulan belia seperti Young Malay Association (YMA) menyokong kerana mereka melihat peluang untuk melibatkan diri dalam pentadbiran.
- Mereka berpendapat penyerahan akan membuka lebih banyak peluang pekerjaan dan pendidikan.
Peluang Pekerjaan
- Penyerahan Sarawak memberikan peluang kepada penduduk tempatan untuk berkhidmat dalam perkhidmatan awam British.
Golongan Menentang Penyerahan
Mengadakan Persidangan
- Pemimpin tempatan seperti Jawatankuasa PPM (Pergerakan Pemuda Melayu) dan Persatuan Dayak Sarawak menganjurkan persidangan bagi menyatakan bantahan.
- Perbincangan ini menyatukan pelbagai pihak yang menolak penyerahan Sarawak.
Mengadakan Demonstrasi
- 20 Oktober 1946: Demonstrasi besar-besaran diadakan di Kuching.
- Pemimpin seperti Rosli Dhoby dan anggota Rukun 13 memainkan peranan penting dalam menyuarakan penolakan rakyat Sarawak.
- Demonstrasi turut mendapat sokongan daripada kaum Melayu, Dayak, dan Cina.
Meletakkan Jawatan
- Pegawai tempatan yang tidak bersetuju dengan penyerahan mengambil langkah meletakkan jawatan secara beramai-ramai sebagai tanda protes.
- Contoh: Pegawai kerajaan Melayu, termasuk Haji Mohamed Noor dan Dayak Association, turut menyertai tindakan ini.
Bantahan Golongan Wanita
- Wanita seperti Cikgu Lily Eberwein dan Dang Pila turut berjuang menentang penyerahan.
- Mereka menganjurkan kempen kesedaran serta menyertai demonstrasi dan perhimpunan bagi menyuarakan bantahan.
Menggunakan Akhbar
- Akhbar seperti Utusan Sarawak digunakan untuk menyebarkan maklumat dan membangkitkan semangat rakyat menentang penyerahan.
- Artikel kritis mengutuk tindakan Vyner Brooke dan kerajaan British.
Menulis Surat Bantahan
- Pergerakan Pemuda Melayu (PPM) menghantar surat bantahan rasmi kepada kerajaan British.
- Mereka mendesak penyerahan dibatalkan dan Sarawak dikembalikan kepada rakyat.
Faktor Penentangan Penyerahan Sarawak
| Faktor | Penerangan Ringkas |
|---|---|
| Tindakan Vyner Brooke | Vyner Brooke bertentangan dengan Perlembagaan 1941 yang menjanjikan kuasa diserahkan kepada rakyat Sarawak. |
| Pengkhianatan Warisan | Rakyat melihat tindakan Vyner Brooke sebagai pengkhianatan terhadap amanah keluarga Brooke. |
| Beban Ekonomi | Kerajaan British ingin memanfaatkan Sarawak secara ekonomi tanpa mengambil kira kesejahteraan rakyat. |
| Sentimen Nasionalisme | Kebangkitan semangat nasionalisme mendorong rakyat untuk menuntut hak autonomi dan membantah penjajahan. |
Kesimpulan
Penyerahan Sarawak kepada kerajaan British telah mencetuskan gelombang penentangan yang melibatkan pemimpin tempatan, wanita, dan rakyat biasa. Gerakan ini memperlihatkan kebangkitan semangat nasionalisme dalam kalangan rakyat Sarawak yang menuntut hak autonomi dan menolak penjajahan. Walaupun terdapat golongan yang menyokong penyerahan atas alasan pembangunan, suara penentangan yang kuat menunjukkan kesedaran rakyat Sarawak terhadap kepentingan mempertahankan hak dan identiti negeri mereka. Peristiwa ini menjadi asas kepada perjuangan politik seterusnya dalam sejarah Sarawak.
Nota lain :
Leave a Reply